In haar boek Vliegen zonder te zweven maakt Ester de Vos ons wegwijs in een aantal wezenlijke elementen voor groei en transformatie van gestresste, reactieve (te) harde werkers naar ontspannen, proactieve levensreizigers.

Vliegen zonder te zweven is een bijzonder goed leesbaar en praktisch toepasbaar boek. Een boek vol kansen voor iedereen die zoekt naar meer balans in zijn of haar leven.

Het is ook een heel persoonlijk boek. Ester de Vos schreef het deels vanuit haar ervaringen in het buitenland en dan met name Bali. Ze maakte daar dingen mee die haar diep doorvoelde informatie gaven over zichzelf en van daaruit over de processen van de mensen die ze als coach en yogadocent begeleidt. Dat maakt het tot een authentieke (reis)gids die de weg wijst naar een leven in balans. Ik heb het met veel plezier gelezen, vooral het eerste deel.

Daarin legt Ester de chakrapsychologie op een ongekend eenvoudige manier uit, waardoor het ontdaan wordt van alle zweverigheid die er vaak omheen hangt. De titel doet ze daarmee volledig recht aan. Zweverigheid in de zin van: het is een mysterie, eigenlijk alleen toegankelijk voor new-age achtige types, die er vooral heel mooi over kunnen praten en zwijmelen. Dat is nou precies wat deze auteur niet doet. Ze vertelt kort en praktisch hoe de chakra’s zich verhouden tot het menselijk lichaam en de ontwikkelingspsychologie. Daar kun je als lezer iets mee. Ester is zelf psycholoog en ik vind het een verademing dat iemand die academisch is opgeleid een taal kan vinden die voor iedereen goed te begrijpen en – vooral – aan te voelen is. Ook in de hoofdstukken over stress en emoties zet ze deze stijl voort. Door de heldere structuur van het stuk over emoties krijgt het een eigen gezicht, naast de talloze geschriften die over Bang, Blij, Bedroefd en Boos al geschreven zijn sinds de RET in ons land tot gemeengoed is geworden. Knap en een welkome toevoeging aan alle zelfhulpboeken die we al kennen.

Bijzonder fraai vind ik de inhoudsopgave aan het begin van het boek. In twee pagina’s naast elkaar staat het hele boek samengevat. Dat maakte me nieuwsgierig en door het tipje van de sluier dat is opgelicht, ben ik al een beetje in de stemming. Een vondst!

Hetzelfde geldt voor de illustraties, met name die bij het verhaal over de chakra’s. Ze voegen iets toe aan te tekst.

Bij het lezen van hoofdstuk 5 verslapte mijn aandacht. Het voelt als een heel korte en slordige samenvatting van een onderwerp waar je makkelijk (nou ja….) nog zo’n boek over kunt schrijven. Slordig, bijvoorbeeld: waar in hoofdstuk 4 nog terecht onderscheid werd gemaakt tussen emoties en gevoelens, husselt Ester ze in hoofdstuk 5 vrolijk door elkaar. Dat vind ik jammer want het onderscheid is erg belangrijk. Lees bijvoorbeeld het werk van Antonio Damasio. Liever had ik dat onderwerp wat meer uitgewerkt willen zien. Ik heb bij hoofdstuk 5 sowieso de indruk dat het er een beetje achteraan geplakt is. Het is veel minder helder en kort beschreven en wordt eerlijk gezegd veel beter en diepgaander beschreven in talloze andere boeken. Mijn advies zou zijn geweest om daar eventueel naar te verwijzen, maar beter nog dit hele verhaal weg te laten. De overgang naar de yoga-oefeningen zou dan wat mij betreft veel logischer geweest zijn.

Een ander punt van kritiek op het boek gaat over de subtitel: ‘reisgids waarmee je de sprong van denken naar voelen maakt’. Ik vind helemaal niet dat je een sprong van denken naar voelen kunt maken, want denken en voelen kun je onmogelijk los van elkaar zien. Ze zijn onlosmakelijk aan elkaar verbonden. Wat je denkt heeft onmiddellijk effect op wat je voelt en omgekeerd. Handelen is er het effect van. Dat vindt de auteur ook, lees ik door alles heen, maar helaas wekt ze de indruk dat je pas in balans komt als je van denken naar voelen gaat. En ik denk (!) dat helder denken cruciaal is om echt aandacht te kunnen hebben voor wat je voelt.

Ik vind dat ook een paar andere begrippen niet helemaal tot hun recht komen:

– mindfulness is geen ‘onderdeel van yoga, gestoken in een modern jasje’, het is een meer dan 2500 jaar oud onderdeel van de boeddhistische beoefening. Dat de new-age industrie ermee aan de haal is gegaan is iets anders. Ik denk dat Ester daarop doelt met haar definitie.

– kwetsbaarheid is juist geen kwetsbaarheid, openheid van wat je voelt naar anderen is kracht. Zo beschrijft Brené Brown het ook en zo bedoelt Ester het ook, daar ben ik van overtuigd. Maar het staat er wel. Dat vind ik nou clichés die je beter kunt vermijden.

Het zijn wat mij betreft kleine slordigheden, die mij opvallen omdat ik mij erg thuis voel in het onderwerp waarover dit boek gaat. Ze zijn niet heel belangrijk hoor. Het totale verhaal is  krachtig, toegankelijk en mooi persoonlijk geschreven en dat is het belangrijkste.

Ik kan het boek aanraden aan elke professional, die het kan gebruiken om zijn of haar eigen werk aan te vullen en aan iedereen die meer balans zoekt in het leven. Ik gun het iedereen om de kansen die Vliegen zonder te zweven biedt met beide handen aan te grijpen.

Bert van Dijk is auteur van onder andere de bestseller Beïnvloed anderen, begin bij jezelf. Hij is gespecialiseerd in het beïnvloeden van interactiepatronen bij individuen en in teams, oprichter van NOBTRA en opleider van trainers. Begin bij jezelf is zijn nieuwste boek.